استاد علی قمیان

خلاصه سرگذشت

آدرس: قم، پاساژ الغدیر، بلوک E، پلاک 38

آقای علی قمیان، متولد 1351 در شهر قم است. او و برادرانش این حرفه از پدر آموخته‌اند. در حقیقت حرفه‌ی آن‌ها حرفه‌ی پدری است و آن‌ها از دوران کودکی و کلاس اول مدرسه با زیورآلات نقره آشنایی داشتند. آقای قمیان از همان دوران به نقره علاقمند شد و روزهای زیادی را به همراه پدر به خیابان آستانه، پاساژ احسانی سابق می‌رفت و آموزش می‌دید. بسیاری از استادکارها هنگام ورود به عرصه‌ی ساخت و تعمیر نقره مشکلات زیادی را برای یادگیری متحمل شدند اما آقای قمیان به نعمت حضور پدر بی‌نیاز از تحمل چنین رنجی بودند. وقتی از ایشان پرسیدیم که رمز موفقیت تان چیست در یک کلام پاسخ دادند: «پدرم». امروزه بسیاری از تعمیرات نقره که کار هر سازنده‌ای نیست در کارگاه ایشان به بهترین نحو ممکن انجام می‌شود. بنا به گفته‌ی ایشان خریدار انگشتر نقره در داخل خود قم کم است و بیشتر کسانی که به او مراجعه می‌کنند از زائرین هستند «جنسیت مشتریان ما نیز اغلب مرد است. مدل‌های زنانه ما خاص است به همین دلیل مردان استقبال بیشتری نشان می‌دهند تا زنان. کار ما را به مدل‌های مردانه‌اش می‌شناسند».

سخنان برگزیده:

اگر در کار نقره وارد شوید تقریباً درآمد کافی خواهید داشت. در عرض شش ماه می‌توانید آموزش کامل ببینید. این هنر شماست که کیفیت کار شما را نشان خواهد داد.
شیرین‌ترین خاطرات من متعلق به زمان‌هایی است که مشتری با رضایت محصولش را تحویل می‌گیرد و تلخ‌ترین خاطره زمانی است که کار خراب می‌شود و یا نگین مردم زیر دست ما بشکند.
باید کوشید انبان مشکلات سازندگان حرفه‌‌ی انگشترسازی را سبک کرد تا زیورآلات سنتی که سوغات قم هستند پیشرفت نمایند.

امام جعفر صادق علیه‌السلام:

الْكَادُّ عَلَى عِيَالِهِ كَالْمُجَاهِدِ فِي سَبِيلِ اللَّه

کسی که خود را برای روزی خانواده‌اش به زحمت می‌اندازد و کار می‌کند مانند رزمنده ایست که در راه خدا می‌جنگد.

کافی (ط-الاسلامیه) ج 5، ص 88، ح 1

پای در جای پای پدر

در استان قم، در زمینه‌ی تعمیرات و ساخت انگشترهای نقره، علی قمیان را همه می‌شناسند. ایشان و برادرانشان سا‌ل‌ها است که در این زمینه فعالیت می‌کنند. در حقیقت حرفه‌ی آن‌ها حرفه‌ی پدری است و آن‌ها از دوران کودکی و کلاس اول مدرسه با زیورآلات نقره آشنایی داشتند. آقای قمیان از همان دوران به نقره علاقمند شد و روزهای زیادی را به همراه پدر به خیابان آستانه، پاساژ احسانی سابق می‌رفت و آموزش می‌دید. بسیاری از استادکارها هنگام ورود به عرصه‌ی ساخت و تعمیر نقره مشکلات زیادی را برای یادگیری متحمل شدند اما آقای قمیان به نعمت حضور پدر بی‌نیاز از تحمل چنین رنجی بودند. وقتی از ایشان پرسیدیم که رمز موفقیتتان چیست در یک کلام پاسخ دادند: «پدرم». برادران قمیان نیز حقی فرزندی را به جای آوردند و پس از پدر به تدریج امورات کارگاه را به دست گرفتند و با کمک همکاران و مشتریانی که به آن‌ها معرفی می‌شد توانستند کسب و کار مستقل خود را راه‌اندازی کنند. پس از گذر سی سال از دوران مستقل شدن امروز نام قمیان به نامی کاملاً شناخته شده بدل گشته است و بسیاری از تعمیرات نقره که کار هر سازنده‌ای نیست در کارگاه ایشان به بهترین نحو ممکن انجام می‌شود.

سوغات قم

آقای قمیان درباره‌‌ی مشتریان خود توضیح می‌دهند که: «زائرین و توریست‌های عرب خیلی به ما مراجعه می‌کنند و همه جا را بلد هستند. معمولاً با خود نگینی از عراق یا مشهد می‌آورند و مایلند سوغاتی از قم داشته باشند، برای نگین‌هایشان اینجا رکاب‌سازی می‌کنند». ایشان معتقد است که انگشتر نقره‌ی دست‌ساز قم جای خود را به عنوان سوغات این شهر بازکرده است؛ اما بنا به گفته‌ی ایشان خریدار انگشتر نقره در داخل خود قم کم است و بیشتر کسانی که به او مراجعه می‌کنند از زائرین هستند «جنسیت مشتریان ما نیز اغلب مرد است. مدل‌های زنانه ما خاص است به همین دلیل مردان استقبال بیشتری نشان می‌دهند تا زنان. کار ما را به مدل‌های مردانه‌اش می‌شناسند».

فن شریف

استاد علی قمیان به جوانان توصیه می‌کنند که فنی مانند انگشترسازی را بیاموزند: «اگر در کار نقره وارد شوند تقریباً درآمد کافی خواهند داشت. در عرض شش ماه می‌توانند آموزش کامل ببینند. بعضی‌ها گروهی هم کار می‌کنند ولی شما به راحتی می‌توانید تنها کار کنید. اگر شخصی مستعد باشد می‌تواند بعد از آموزش هر روز به تنهایی یک انگشتر بسازد. کار ما نیاز به جای وسیعی هم ندارد. در یک محیط کوچک می‌شود کارکرد. همین الان چندین کارآموز در کارگاه پیش من کار می‌کنند. البته اکثر شاگردان من به سمت طلا رفتند زیرا من ابتدا در کار طلا بودم؛ خدا را شکر امروز آن شاگردان موفق هستند. تا زمانی هم که در کارگاه من بودند همیشه رابطه‌ی خوبی داشتیم زیرا با کارآموزان مانند برادرم رفتار می‌کنم». هنگامی که از آقای قمیان می‌خواهیم خاطره‌ای از دوران کاریشان برای ما تعریف کند ایشان در جواب می‌گویند: «شیرین‌ترین خاطرات من متعلق به زمان‌هایی است که مشتری با رضایت محصولش را تحویل می‌گیرد و تلخ‌ترین خاطره زمانی است که کار خراب می‌شود و یا نگین مردم زیر دست ما بشکند.

انبانِ سنگینِ مشکلات

هر حرفه‌ای انبانی از مشکلات دارد که مجبور است آن را به دوش کشد. هنگامی که انبان مشکلات سبک است صاحب حرفه به راحتی به راه خود ادامه می‌دهد؛ اما گاهی انبان مشکلات به میزانی سنگین می‌شود که صاحب حرفه مجبور می‌شود از پیشروی باز بماند؛ بنابراین همواره باید کوشید انبان مشکلات سازندگان حرفه‌‌ی انگشترسازی را سبک کرد تا زیورآلات سنتی که سوغات قم هستند پیشرفت نمایند. آقای قمیان به عنوان استادکاری با تجربه بخشی از مشکلات این حرفه را با ما درمیان می‌گذارد: «بزرگترین مشکل شاید افرادی باشند که محصولاتی با کیفیت پایین تولید می‌کنند. نقره‌ی عیار پایین هنر دست قم را بدنام می‌کند. افراد سراغ ما می‌آیند و کاری می‌خواهند سفارش دهند؛ اما قیمت‌ها را بالا تصور می‌کنند زیرا افرادی کار بی‌کیفیت، با عیار پایین و همچنین کارها سیلندری و دستگاهی را ارزان وارد بازار کرده‌اند و مشتریان به این نکته دقت نمی‌کنند. ما هم نمی‌توانیم قیمت‌ها را پایین‌تر بیاوریم زیرا قیمت ابزارآلات ما افزایش بی‌سابقه‌ای داشته است. اگر زیورآلات سنتی قم قرار است پیشرفت کند باید تولیدات دستگاهی را در این شهر حذف کنیم. بعضی از این کارهای دستی زیبا هم هست ولی باید ارزش کار دست شناخته شود. امروز کار قم اعتبار بالاتری از مشهد دارد. کار قم کاملاً دست‌ساز است. ما باید بر همین وجه‌ی دستی نقره‌ی قم تأکید کنیم. ما استادکارانی چون آقای کیامهر، آقای غلامی و غیره را داریم که کار دست می‌سازند»؛ اما از طرف دیگر مشکلات صنفی نیز بر دوش سازندگان سنگینی می‌کند و آقای قمیان نیز چون بسیاری دیگر از هنرمندان عدم بیمه را نقطه ضعفی برای پیشرفت زیورآلات سنتی قم می‌داند: «من خودم بیمه هستم. ولی افراد جدید را دیگر سال‌هاست که بیمه نمی‌کنند. حتی برادر بنده که بیمه بود یکبار در پرداخت تأخیر داشت به سرعت از بیمه حذف کردند. بیمه مشکل عمومی بچه‌های نقره‌ساز است. بیمه انگیزه‌ بخش است». ازنظر آقای قمیان نمایشگاه‌های خارج از کشور نیز فرصت مناسبی هستند و می‌توانند زمینه‌ی صادرات را فراهم کنند اما تاکنون به دلیل برخی ناهماهنگی‌ها چنین نتیجه‌ای حاصل نشده است «باید با برنامه‌ریزی این مشکلات را حل کرد. امیدوارم فعالیت‌های در حال انجام به سرانجام برسند و این موانع از پیش پای توسعه‌ی انگشتر قم برداشته شود».